OKULLARDA REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA HİZMETLERİ
Rehberlik Ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Nedir?
"Rehberlik" sözcüğü bugün, öğrenci kişilik hizmetleri içerisine giren konulardan, daha çok, "öğrencinin kişilik gelişimi ve çevresine uyumu ile ilişkili olan hizmetler" olarak tanımlanmaktadır.
Rehberlik ye psikolojik danışma; bireyin kendini, çevresindeki olanakları tanıması, gizilgüçlerini geliştirmesi, sorunlarını çözebilmesi ve kendini gerçekleştirmesi için kişiye, bu işi kendine meslek edinmiş olan uzmanlarca yapılan düzenli bir yardım sürecidir. Örgün eğitim kurumlarından, bu anlayış doğrultusunda bir rehberlik ve psikolojik danışmanın uygulanması beklenmektedir.
Bu tanımın temel kavramları, "kişi, kendini tanıma, çevresel olanakları tanıma, yardım ve süreç" olarak belirmektedir.
Buradaki kişi sözü ile okulda bulunan tüm öğrenciler dile getirilmektedir.
Kendini tanıma sözü, kişinin, genel ve özel yeteneklerini, ilgilerini, tutum ve davranışlarını, güçlü ya da zayıf yanlarını bilmesini anlatmaktadır.
Çevresel olanakları tanıma, içinde yaşanılan ortamın, gelişimi sağlayıcı ya da engelleyici özelliklerini bilmek demektir.
Yardım sözünden, kişinin değişik seçenekleri görebilmesi, bunlardan kendisine en uygun olanını seçebilmesi, yapılacak işlemleri belirleme kararını verebilmesi amacıyla onu bilgilendirme, dışsal baskıların ve iç çatışmalarının bilincine vardırma anlaşılmalıdır. Bu sözden, kişiye yol gösterme, öğüt verme, kişi adına karar verme, onun sorununu çözme anlamı çıkarılmamalıdır.
Süreç, rehberliğin, kişiye arada bir, rast geldikçe yapılan bir yardım olmadığını; yaşamının her evresinde karşılaşılabileceği karar verme durumlarında ona verilebilecek bir hizmet olduğunu belirtmektedir.
REHBERLİK NEDİR?
Rehberlik,
- bireyin kendini anlaması,
- problemlerini çözmesi,
- gerçekçi kararlar alması,
- kapasitelerini geliştirmesi,
çevresine dengeli ve sağlıklı bir uyum yapması ve böylece kendini gerçekleştirmesi için, uzman kişilerce bireye yapılan psikolojik yardımlardır.
Psikolojik danışma ve rehberlik yardımı bireye tek yönlü olarak doğrudan yapılan bir yardım değildir.
Ergenlik döneminde bulunan öğrencilerimizin gelişim dönemi ihtiyaçlarına uygun rehberlik programları geliştirilir ve uygulanır. Rehberlik programlarında öğrencilerin özgüvenlerini , temel sosyal becerilerini ,sorun çözme becerilerini destekleyici bireysel ve grup aktiviteleri düzenlenir.
Rehberlik ve psikolojik danışmanlık süreci içinde öğrenciler ve veliler gizlilik, güven ve kişilik haklarına saygı gösterilerek, istedikleri her konuda yargılamadan, koşulsuz kabul edilerek dinlenilir. Danışılan konularda sağlıklı karar verebilmelerine yardımcı olunur.
Okulumuzun akademik yapılanmasında Rehberlik Servisi, doğrudan okul müdürlüğüne bağlı biçimde müdür yardımcıları, öğretmenler ve diğer birimlerle ortak çalışmalar yapan bir birim konumundadır.
Rehberlik Servisimiz her türlü sosyal etkinlikte pedagojik yaklaşımlarla diğer birimlerle işbirliği halindedir.
EĞİTSEL REHBERLİK ÇALIŞMALARI
Hangi eğitim düzeyinde olursa olsun, eğitsel rehberlik hizmetleri şu genel amaçları gerçekleştirmeye yöneliktir:
1. Öğrencinin okula ve okulun bulunduğu çevreye uyum sağlama,
2. Etkin ders çalışma becerilerini kazanma,
3. Eğitsel kararlar verme ve seçimler yapma,
4. Başarıyı engelleyen etmenleri azaltma ya da ortadan kaldırma,
5. Öğrencilerin ilgi, yetenek, eğilim ve özelliklerine uygun bir eğitsel ortam yaratma,
6. Okul yaşamı ile meslek yaşamı arasındaki ilişkiyi sağlama.
Bu genel amaçlara yönelik birçok etkinlik ders içi ve ders dışı zamanlarda planlanıp yürütülebilir. Bu konudaki görev ve sorumluluklarını iyi bilen bir öğretmen bu alanda çok şey sağlayabilir. Okulda rehberlik uzmanlarının bulunması durumunda öğrencilere daha yeterli ve üst düzeyde hizmetler de sunulabilir. (Örneğin; Sınav kaygısını azaltma, gevşeme teknikleri, vb.)
Eğitsel Rehberlik Hizmetlerinin Kapsamı ve Niteliği
Eğitsel rehberlik hizmetleri bir bakıma öğrencinin "öğrenmeyi öğrenmesi"ni sağlamaya çalışır. Bu amaçla da öğrenciye zamanı iyi kullanma, verimli ders çalışma yolları, plan yapma ve uygulama, öğrenmeye güdülenme, öğrendiklerini unutmadan bellekte saklama, sınavlara hazırlanma, kaynaklardan yararlanma, yeteneklerini geliştirme, öğrenme engellerini aşma, eğitsel seçimler yapma vb. pek çok konuda öğrencinin olumlu tutum ve alışkanlıklar geliştirmesine yardım hizmetleri, eğitsel rehberliğin kapsamına girer.
Ayrıca öğrencinin ilgi, yetenek ve özelliklerini tanımak, öğrenme güçlüklerini, eğitsel ihtiyaçlarını saptamak için öğrenciyi tanıma çalışmaları eğitsel rehberlik kapsamında yer alan önemli etkinliklerdir. Tanıma çalışmaları bulguları doğrultusunda öğrencilerin ilgi ve yeteneklerini geliştirici fırsatlar düzenlemek, özel yetenekleri öğrencilere uygun olanaklar hazırlamak, öğrenme güçlüğü çeken, özel eğitim gerektiren öğrenciler için gerekli düzenlemelerin yapılmasına yardımcı olmak gibi hizmetler eğitsel rehberlik kapsamına girer. Çünkü başta vurgulandığı gibi bu hizmetler tüm öğrencilerin eğitsel gelişimine yardımı amaçlar.
Bu hizmetler sürdürülürken öğrencilerin eğitsel güçlükleri ve çözümleri konusunda velilere yönelik etkinlikler, bu konularla ilgili olarak araştırma ve izleme çalışmaları da doğal olarak eğitsel rehberlik hizmetleri kapsamındadır.
Bu hizmetler verilirken genel olarak rehberlik anlayışında benimsendiği gibi "gelişimsel bir yaklaşım" benimsenmelidir. Çünkü önemli olan çocuğun gelişimini dengeli ve uyumlu sürdürmesidir. Genel olarak çocuğun dönemlere özgü ihtiyaçlarını karşılayacak yeterlilikleri kazandırmak ve "eğitsel gelişim görevleri"ni başarmasına yardımcı olmak esastır. Eğitsel rehberlik hizmetleri sürekli olmalıdır. Bu hizmetlerden bir kısmı kimi dönemlerde daha çok önem kazansa da, öğrenim sürecini hemen her evresinde gereklidir. Sadece önem ve öncelik sırası değişebilir. Örneğin oryantasyon hizmetleri okula yeni başlayan öğrenciler için öğretim yılının başında yer alır. Öğretim yılı içinde ise farklı boyutlarda değişik eğitsel rehberlik hizmetleri sürdürülür. Bu hizmetler tüm öğrenciler yöneliktir. Bazı eğitimcilerde bu hizmetlerin sadece başarısız öğrencileri kapsadığı gibi yanlış bir düşünce vardır. Oysa bu hizmetlere bütün öğrenciler gereksinim duyar.
Eğitsel rehberlik hizmetleri genel olarak öğrencilere tek tek değil, gruplar halinde sunulur. Diğer bir deyişle sınıf rehberliği yöntemi benimsenir. Ancak gerekli durumlarda bireysel yöntemlerin uygulanması, ihtiyaç duyan öğrencilerle teke tek sürdürülmesi de gerekebilir.
Eğitsel rehberlik hizmetlerinde takım çalışması esastır. Yönetici, öğretmenler, uzmanlar ve okuldaki diğer personelin işbirliği gerekir. Ayrıca veliler ve çevredeki eğitim kurumları da bu işbirliğine dahil edilir
MESLEKİ REHBERLİK ÇALIŞMALARI
Mesleki rehberlik çalışmalarında; öğrenciye çeşitli ´´meslekleri tanımaları´´ ve ´´kendi kişisel özelliklerini, tanımaları ve bu bilgilerin ışığında kendilerine en uygun olan meslekleri seçmeleri sağlamayı amaçlanır. Mesleki Rehberlik anlamında;
· Yönlendirme testleri
· Meslek tanıtım
· Üniversite tanıtım gezileri
. Üniversite hazırlık bültenleri
.
KİŞİSEL REHBERLİK NEDİR?
Eğitim sürecinde öğrencilerin "kişisel- sosyal" gelişim ihtiyaçlarını karşılamak ve böylece onların kişisel gelişim ve uyumlarına yardımcı olmak amacıyla yürütülen rehberlik hizmetlerine "kişisel rehberlik" denir.
Bireysel rehberlik çalışmalarında; öğrencinin kendini tanıması ve geliştirmesi; kendine güvenen, kişilerarası ilişkilerde becerili, kişisel ve sosyal yönden dengeli, uyumlu bir birey olarak yetişmesi amaçlanır.
Bireysel danışmaya gelen öğrencilerimizle;
– Atılganlık becerilerini geliştirme
– Günlük yaşam becerileri geliştirme
– İletişim becerileri geliştirme
– Sorun çözme becerileri geliştirme
– Öfkeyle baş etme becerileri geliştirme
– Kaygıyla baş etme becerileri geliştirme
– Çatışma çözme becerileri geliştirme
– Karar verme becerileri geliştirme
– Zaman yönetimi becerileri geliştirme
– Öz saygı geliştirme
– Sorumluluk ve görev bilinci geliştirme
– Oto kontrol becerileri geliştirme
– Özgüven becerileri geliştirme
Bireyin çocukluktan yetişkinliğe, eğitimin çeşitli kademelerinde "kendini ve başkalarını anlaması ve kabul etmesi, günlük yaşam becerilerini kazanması , aile ve toplumun olgusunu kavrayarak bu ortamlarda sağlıklı ilişkiler geliştirebilmeleri" gibi alanlarda yeterlilik kazanması, kişisel ve sosyal gelişimini sağlıklı sürdürebilmesi için verilen rehberlik hizmetleridir.
Bireyin problemlerine çözüm bulmasında yardımcı olan Rehberlik uzmanının , kişisel problemlerin duygusal içeriği olduğunu dikkate alarak bireyle yaptığı görüşmede bireyin duygusal davranışına , duygularına , tutum ve değerlerine karşı duyarlılık gösterme durumundadır.